لرستان
غار دوشه‌
غار تاريخي‌ دوشه‌ در روستاي‌ كرشوراب‌ از توابع‌ بخش‌ چگني‌ خرم‌آباد واقع‌ شده‌ است. غار دوشه‌ حاوي‌ نقاشي‌ها و كتيبه‌هاي‌ تاريخي‌ متعدد و جالب‌ توجه‌ است‌. ارتفاع‌ سقف‌ تا كف‌ غار در حدود پنج ‌متر است‌ و داخل‌ آن‌ به‌ شكل‌ دايره‌اي‌ منظم‌ است. بر ديوارهاي‌ مسطح‌ اين‌ غار در حدود 110 نقش‌ با رنگ‌ سياه ‌نقاشي‌ شده‌ و بر ديواره‌ غربي‌ آن‌ نيز به‌ جز نقش‌هاي‌ ياد شده‌، دو كتيبه‌ وجود داشته‌ كه‌ يكي‌ به‌ كلي‌ از بين‌ رفته‌ و ديگري‌ نيز محو شده‌ است‌. مهم‌ترين‌ علت‌ سالم‌ ماندن‌ نقوش‌ كتيبه‌، دوري‌ آن‌ها از عوارض‌ طبيعي‌ است‌. در دهانه‌حفره‌هاي‌ انتهايي‌ غار، استخوان‌هاي‌ انسان، حيوان‌ و سفال‌هاي‌ شكسته‌ يافت‌ شده‌ است. اين‌ غار اعجاب‌انگيز جزو ميراث‌ ملي‌ ايران‌ در استان‌ لرستان‌ به‌شمار مي‌رود.


غار كوگان‌
اين‌ غار يكي‌ از معدود غارهاي‌ مصنوعي‌ است‌ كه‌ به‌ دست‌ انسان‌ در دل‌ كوهستان‌ها بوجود آمده‌ است‌. اين‌ غار در فاصله‌ هشت كيلومتري‌ خرم‌آباد-كرمانشاه‌ واقع‌ شده‌ است‌. غار كوگان‌ جزو غارهاي‌ چند طبقه‌است‌ كه‌ دسترسي‌ بسيار سختي‌ دارد. اين‌ غار دژ مانند به‌ استناد سكه‌هايي‌ كه‌ در اطراف‌ آن‌ به‌دست‌ آمده‌، به‌ دوره ‌اشكانيان‌ تعلق‌ دارد و طي‌ قرون‌ متمادي‌ به‌عنوان‌ يك‌ محل‌ سكونت‌ دائمي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است.


غار قاژه‌ يا مغار
اين‌ غار در جنوب‌شرقي‌ "كوه‌ يافته‌" از بخش‌ چگني‌ خرم‌آباد واقع‌ شده‌ است‌ كه‌ در داخل‌ آن، تعدادي‌ استالاكتيت و استالاگميت دارد. دهانه‌ غار به‌ سوي‌ شرق‌ است‌. در داخل‌ غار، حوضچه‌ آب ‌سرد نسبتا بزرگي‌ وجود دارد. اين‌ غار، اقامتگاه‌ موقت‌ شكارچيان‌ است.


غار قمري‌
غار قمري‌ در غرب‌ دره‌ خرم‌آباد واقع‌ شده‌ است‌ و سطح‌ داخلي‌ دهانه‌ آن‌ بيش‌ از 200 متر است‌. طول‌ راهرو غار، باريك‌ و طولاني‌ است‌ و تاكنون‌ انتهاي‌ آن‌ كشف‌ نشده‌ است‌.


غار كلماكره پلدختر
«كلماكره» به زبان محلی به معنی جايگاه بز (كل كوهی) و انجير است. اين غار در 20 كيلومتری شمال باختری شهرستان «پل‌دختر» واقع شده و از جنبه‌های طبيعی و فرهنگی، در زمره غارهای با ارزش كشور است. «كلماكره» در يك منطقه باستانی، در ارتفاعات معروف به كوه محله و در يكی از دره باغ‌ها واقع شده است. اين غار از نظر ساختار، در سازندهای آهكی دوره كرتاسه به وجود آمده و با توجه به ته نشست‌های رسوبی و آهكی فراوان، حاوی استالاگتيت (چكنده‌ها) و استالاگميت (چكيده‌های) بسيار زيباست.


مازندران
غار آب اسک
این غار در نزدیکی آب اسک، در دره هزار واقع شده است حدود یک ساعت از روستای اسک پیاده‌روی دارد که از کنار ارتفاعات و حواشی رود هزار می‌گذرد.


غار پیرزن خانی
این غار در نزدیکی روستای اوکلاو از منطقه نور و کجور واقع شده‌است.
غار دیوسفید
این غار در محلی به نام مازگاه، در کنار قله دیوسفید که دارای موقعیت استحفاطی خاصی است، قرار گرفته است و در گذشته‌های بسیار دور به عنوان دژ مورد استفاده اسپهبدان مازندران بود.


غار کیجا کچال
این غار در دل جنگل‌های ارتفاعات دوآب قرار دارد.


غار یخ مراد
این غار در نزدیکی گچسر حد فاصل استان‌های تهران و مازندران قرار دارد و از عجایب غارهای جهان به‌شمار می‌آید.


غار سیاه پور
این غار در منطقه امیری، بین دره هراز لاریجان و فیروز کوه واقع شده است.
غار هیلدو
این غار در نزدیکی روستای شوراب ساری واقع شده است.
غار خرم‌آباد
این غار در نزدیکی خرم آباد تنکابن واقع شده است.
غارهای کمربند و هوتو
این غارها در روستای تروجن، در پنج کیلومتری جنوب‌غربی شهرستان بهشهر واقع شده‌اند. این دو غار برای اولین بار در سال 1949 به وسیله "کارلتون‌س.کون" از دانشگاه فیلادلفیا شناسایی شدند و مورد بررسی قرار گرفتند.


مرکزی
غار چال نخجیر دلیجان
این غار در فاصله 8 كیلومتری شمال‌شرق شهرستان دلیجان، در منطقه «چال نخجیر» قرار دارد و در سال 1368 ش شناسایی شد. این غار كه جزء غارهای مرطوب افقی محسوب می‌شود، متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی است. غار در دامنه كوه كم ارتفاعی قرار دارد و از طریق جاده خاكی كه از میان دشتی هموار می‌گذرد، به شهر دلیجان ارتباط پیدا می‌كند. غار چال نخجیر دارای یک شاخه اصلی و چند شاخه فرعی است. درون غار عموما كریستالیزه و از سنگ‌های تزیینی تشكیل شده است. كف و دیواره‌های غار پوشیده از اسفنج‌های بلورین است و از این جهت یكی از زیباترین غارهای منطقه به‌شمار می‌رود. دالان‌ها، دهلیزها، راهروها، تراس‌های خطرناک و حوضچه‌های متعدد زیبایی خاصی به این غار بخشیده است.


غار سوله خونزا
این غار در كوه شمس‌آباد در جنوب‌شرقی اراک، بین قره كهریز و كزاز در كنار روستای شمس‌آباد واقع شده است. غار دو راه دارد: راه اول از طرف عقیل‌آباد و راه دوم از روستای علیم‌آباد است. از روستای علیم‌آباد به طرف كوه شمس‌آباد، دشت باریكی وجود دارد كه به تدریج از عرض آن كاسته می‌شود تا جایی كه به بن‌بست می‌رسد. در طرف راست، دیواره سنگی كوه دهانه اولیه غار نمایان است. دهانه دوم غار در ارتفاعات بالاتر قرار دارد. در انتهای غار یک حوض ساخته شده با ساروج دیده می‌شود كه دارای آب گوارایی است.


غار هندج
این غار از غارهای بزرگ و كم نظیر است و در كوه تخت در دامنه‌های شمال‌غربی كوه قوزی قشلاق در نزدیكی روستای هندج قرار گرفته است. دهانه غار میان سنگلاخ‌ها و خرابه‌های یكی از دژهای نظامی دوران مادها قرار دارد. این قلعه معروف به «زاغه دره» است. پس از گذشتن از دهانه سنگ‌چین و دیواره مانند غار كه حكم سنگر و پیشبند را دارد، تالاری به طول دوازده متر قرار دارد و در سقف آن آویزه‌های آهكی عجیب و بسیار زیبایی به شكل قلب دیده می‌شود. این غار دارای دهلیزها و راهروهای متعددی است. دنباله غار به حالت تک دهلیز ساده و سر راست است و بدنه تقریبا صاف و سفید آن با كمترین خم، گرد و انحنا ادامه دارد. در این غار تكه‌هایی از ظروف سفالین لعابدار منقوش یافت شده است كه احتمالا به دوره تیموریان تعلق دارد.
غار شاه كیخسرو
این غار در غرب «شازند» و جنوب‌غربی اراک در بالای كوه شازند قرار دارد. بعد از عبور از در ورودی، غار به طول 18 متر، عرض متوسط 6 متر و ارتفاع 3 متر نمایان می‌شود. در روی دیوار غار، اسامی عیارنی مانند پولاد و تیرانداز، سیاوش و شهریار حک شده است.


هرمزگان
غارهاي خَربَس
در فاصله 11 كيلومتري شهر قشم بر سينه كوهي مشرف به دريا، معماري صخره‌اي به نام غارهاي خربس وجود دارد كه از غارهاي دريايي است و بر اثر گرداب و تخليه ماسه‌ها از حفره سنگ‌ها به وجود آمده است. عمر اين غارها به دوره مادها مي‌رسد. اين غار داراي تالاري است كه محل به جا آوردن مراسم مذهبي ويژه‌اي براي بزرگداشت در گذشتگان و احتمالا مركز پرستش ايزد مهر يا ميترا بوده است.


غار نمكدان
اين غار با طول 6850 متر بزرگ‌ترين غار نمكي جهان مي‌باشد. بخشي از كوه‌هاي جزيره قشم به دليل انباشتگي و رسوب نمك موجود در آب دريا در گسل‌هاي عميق تبديل به كوه‌ها و غارهاي نمكي شده است كه كوه نمكدان در غرب جزيره نيز از اين دسته مي‌باشد.


همدان
غار علیصدر
در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ، در 75 کیلومتری شمال‌غربی شهر همدان،"غار علیصدر" یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای آبی قابل قایقرانی، با ارتفاع 1900متر از سطح دریا، واقع شده است. امکان دسترسی به غار علیصدر از سه مسیر فراهم است:
از راه همدان،لالجین به بیجار؛ این راه جدید و بسیار مناسب است.
از تقاطع سه راهی پایگاه هوایی نوژه (در جاده همدان به رزن)
از طریق همدان به صالح آباد
غار علیصدر در ارتفاعات ساری‌قیه (صخره زرد) به وجود آمده است. در این کوه، دو غار دیگر به نام‌های سوباشی و سرآب وجود دارد که به ترتیب 11 و هفت کیلومتر با غار علیصدر فاصله دارند. به دلیل گسترش زیاد لایه‌های سنگ آهک متبلور در منطقه، امکان ارتباط این غارها با غار علی‌صدر وجود دارد. زمین‌شناسان، قدمت سنگ‌های این کوه را به دوران دوم زمین‌شناسی، یعنی دوره ژوراسیک (190تا136 میلیون سال قبل) نسبت می‌دهند. شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسان‌های اولیه بوده است. مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف، از قدیم‌الایام  به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره‌برداری می‌کردند، ولی هیچگاه کاربری گردشگری آن مطرح نبود. تا اینکه در سال 1342 گروهی 14 نفره از اعضای هیات کوهنوردی همدان، غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند. این عده توانستند با وسایل ابتدایی مانند چراغ‌دستی و تیوب لاستیک، در درون غار پیشروی کنند. بازدید گروه در روزنامه‌های محلی منعکس شد و در سال 1346 با پخش خبر کشف یک غارشگفت‌انگیز و بی‌انتها در سطح رسانه‌های ملی، سیل محققان، کوهنوردان و علاقه‌مندان آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد. درسال 1352 کوهنوردان همدانی، دهانه ورودی غار را به قطر 50 سانتی‌متر تعریض نمودند و از سال 1354 استفاده عمومی از غار آغاز شد. در آن زمان اهالی روستا مسافران را با چراغ‌دستی، قایق و پارو به دیدن قسمت‌های ابتدایی غار می‌بردند ولی امروزه وجود قایق‌ها و راهنماهای مجرب بازدید از غار را بسیار آسان و خاطره‌انگیز نموده و می‌توان از گوشه و کنار غار و پدیده‌های طبیعی استالاگتیت و استالاگمیت که جلوه بسیار زیبایی دارد، بازدید کرد. در نتیجه ترکیب آب حاصل از بارش قطرات باران با گاز دی‌اکسید کربن موجود در هوا تشکیل اسیدکربنیک ضعف و نفوذ آن در زمین‌های آهکی و انجام واکنش شیمیایی ، ترکیبی ناپایدار  به نام بی‌کربنات کلسیم، به وجود آورده است. چون این ماده در آب محلول است، در درون لایه‌های آهکی ضخیم، فضاهای خالی ریزی ایجاد کرده و این فضاهای خالی میلیون‌ها سال گسترش پیدا کرده و به مرور به هم پیوسته‌اند و به عبارتی میلیون‌ها سال قلم صانع جهان خلقت، به حکاکی و نقش آفرینی این شاهکار شگفت‌انگیز مشغول بوده است، تا این غار بسیار وسیع در دل زمین ایجاد شده است. غار علیصدر از بسیاری جهات، علی‌الخصوص به علت وجود گذرگاه‌های ممتد آبی و دریاچه‌های وسیع و قابل قایقرانی که در سرتاسر غار گسترده شده‌اند، یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعی ایران و جهان و پدیده‌ای منحصر به فرد در نوع خود می‌باشد. که فقط در معدودی از غارهای جهان، مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا، چنین زیبائی‌های خیره کننده‌ای وجود دارد. آب دریاچه غار، بدون رنگ و بو می‌باشد و مزه آن معمولی است و هیچ گونه حیات جانوری در آن وجود ندارد. درجه حرارت آن در طول سال، ثابت و در حدود 12 درجه سانتی‌گراد است و به قدری زلال است، که تا عمق 10 متری با نور معمولی و چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت است. نتایج آزمایش‌های فیزیک و شیمیایی بر روی آن نشان می‌دهد، که در نقاط مختلف غار، ترکیبات شیمیایی آب نزدیک به هم بوده و جز آب‌های بی‌کربناته کلسیک سبک با PH اسیدیته نزدیک به خنثی می‌باشد و به دلیل وجود املاح آهکی فراوان در آب، غیرقابل خوردن است. از آنجا که مازاد آب غار توسط رشته‌های مختلفی (مثل چشمه شور) به خارج غار هدایت می‌شود، لذا سطح آب در طی فصول و سال‌های مختلف به استثناء مواقع کم آبی، یکنواخت است. ولی در مواقع کم آبی، دارای نوساناتی بوده، که آثار آن بر روی دیواره غار به خوبی مشهود است. عمق آب غار، در قسمت‌های مختلف، آن از صفر تا 14 متر در نوسان است. آب دریاچه غار از چشمه‌های زیرزمینی و ریزش مداوم آب از دیوار و سقف غار تامین می‌شود، که منشا آن‌ها به طور کلی از محل ریزش‌های جوی است. سقف غار، که در بعضی قسمت‌ها تا حدود 10 متر از سطح آب ارتفاع دارد، پوشیده از کربنات کلسیم خالص و در بعضی قسمت‌ها مخلوط با عناصر دیگر است که بر سر راه جریان آب از خارج به داخل غار به وجود آمده‌اند. این رسوبات به صور مختلف استالاکتیک‌هایی (چکنده) را تشکیل داده‌اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد، استالاکمیت‌هایی (چکیده) با اشکال متنوع و جذاب به وفور دیده می‌شود. منظره داخل غار بسیار بدیع و هوای آن بسیار پاک و لطیف بوده و عاری از هرگونه گرد و غبار و آلودگی میکروبی است و در تابستان خنک و در زمستان گرم و مطبوع است. همچنین هوای داخل غار سبک بوده و حالت سکون مطلق دارد. به طوری که چنانچه شمعی در آنجا روشن کننده، هیچ گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمی‌شود. در برخی از معابر غار 10 الی 11 کیلومتر پیشروی شده است، ولی هنوز تمام کانال‌ها و شبکه‌های ارتباطی غار شده است، ولی هنوز تمام کانال‌ها و شبکه‌های ارتباطی غار کشف نشده‌اند. در حال حاضر، پس از طی مسیر قابل قایقرانی، غار نوردی پیاده، در قسمت خشک غار آغاز می‌شود و گردشگران پس از طی مسافتی نسبتا طولانی مجددا با قایق ادامه مسیر می‌دهند. تا کنون 14 کیلومتر از معابر، غار کشف شده ولی تنها چهار کیلومتر از معابر که با پرژکتور نورپردازی شده‌اند، مورد بازدید قرار می‌گیرند. در مجموع، بازدید از محوطه وسیع قندیل‌ها، قندیل بزرگ، جزایر سوم و چهارم، قایقرانی، غار نوردی و گذر از پیچ و خم گذرگاه‌های آبی و دالان‌هایی با سقف بلوین، به بیننده می‌باوراند که این اثر، حقیقتا یکی از شاهکارهای جهان آفرینش است و هیچ وصفی توان توصیف این همه شکوه و زیبایی را ندارد. در مجموعه سیاحتی غار علی‌صدر، برای بازدید کنندگان تسهیلاتی است.


غار هيزج
اين غار سر راه اراك-همدان در روستاي هيزج (كه با قلعه جوق حدود شش كيلومتر فاصله دارد)، در كناره شمالی كوه قوزی‌قشلاق واقع شده است، درازای آن 520 متر است و در زبان محلی زاغه دره-سی گفته می‌شود. پس از عبور از دهانه سنگ‌چين و ديواره كوتاه غار به تالاری به درازای 12 متر می‌رسيم. پس از عبور از تالار وارد محوطه وسيعی می‌شويم كه در گوشه‌ای از آن يك راه فرعی و در قسمت ديگر تخته سنگ‌های عظيم ريزشی ديده می‌شود. غار به شكل دهليزی ساده و سر راست است و با بدنه‎ای تقريبا صاف و سفيد با كمترين خمگرد و انحنا تا عمق 150 متری ادامه می‌يابد. در اين فاصله در خمگرد غار وارد محوطه‌ای می‌شويم كه در دهانه آن پيش‌بندی آويخته است. پس از طی مسافتی پهنای غار قدری كم‌تر و سقف آن كوتاه‌تر می‌شود. در اين قسمت به تپه كوچكی از خاك رسوبی بر می‌خوريم. در گوشه تالار، دهانه كوتاه، اما گشادی است كه به دهليز وسيع و همواری راه دارد. در كنار چپ دهليز نيز يك حفره پنج متری می‌بينيم. آنچه بيشتر از همه در اين غار جالب توجه است آويزه‌های آهكی عجيبی است كه مانند قنديلی كامل از بدنه غار آويزان شده‌اند. در حال حاضر از اين غار بهره‌برداری خاصی نمی‌شود.


غار بگليجه
غار بگليجه يا غار برگ‌ليجه در نزديكی روستای سرخ‌آباد همدان واقع شده و به‌صورت چاهی است كه برای ورود به آن بايد از وسايل فنی استفاده كرد و بدون طناب، بازديد از اين غار ميسر نيست. غار بگليجه دارای استالاگميت‌های بسيار زيبايی است.


غار قلعه‌جوق
در خاور استان همدان و مرز استان اراك در دو كيلومتری روستای قلعه‌جوق بخش قهاوند، در رشته‌كوهی موسوم به «قوز و قشلاق» غاری وجود دارد كه به دليل نزديكی به روستای مزبور به غار قلعه‌جوق معروف شده است. غار دارای سه مدخل است. روی ديوار غار خطوط مختلف و نقوش نامفهومی ديده می‌شود كه فقط تاريخ 1168 هجری (دوره افشاريه) در آن به خوبی خوانده می‌شود.



 

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

 

 
شرکت در آزمون مدت زمان آزمون تعداد سوال نوع سوالات کارنامه
آزمون پایان دوره آموزشی غارهای ایران- بخش سوم 30 دقیقه 20 سوال چهارگزینه ای مشاهده





 

 

شرایط دریافت گواهینامه:
1. کسب حداقل نمره 60 درصد در آزمون
2. تکمیل فرم تقاضای گواهی نامه (فرم درخواست)
3. حداقل زمان صدور: 30 روز پس از اتمام دوره
4. نحوه دریافت: ارسال به ایمیل (خواهشمند است در فرم درخواست، ایمیل خود را به دقت و صحیح وارد نمایید)
نمونه گواهینامه: